Jura – destylarnia na wyspie jeleni

Wyspa Jura leży w wewnętrznym paśmie Hebrydów, pomiędzy wyspą Islay a nasadą półwyspu Kintyre w zachodniej części Szkocji. Pustka. Mniej niż 200 mieszkańców na wielkim, romantycznym górzystym pustkowiu. Nie mozna jednak przesadzać - ponad 5 tysiecy jeleni na wyspie robi tłok... (uważa się że nazwa "Jura" pochodzi od hjörtr, co w staronordyckim oznaczało jelenia). Największym osiedlem jest położone na wschodnim wybrzeżu Craighouse. Nad samym brzegiem morza znajdziemy gorzelnię, produkująca whisky Isle of Jura. Jedyna whisky, jedyny hotel, jeden pub, sklep i jeden kościół. Taka wyspa.

Destylarnia założona została w roku 1810, co czyni ją jedną z najstarszych wytwórni whisky w Szkocji. Są dowody świadczące, że "pędzono" na tym terenie już w... 1502 roku! Albowiem nielegalne wytwórnie whisky działały w grotach wzgórz zwanych Paps of Jura i dolinach licznych strumieni - na długo przed założeniem destylarni Isle of Jura. Przez długi czas teren wyspy Islay, jak i jej sąsiadki Jura, znajdował się poza zasięgiem poborców podatkowych, tak więc destylarnie mogły tutaj działać oficjalnie dużo wcześniej niż w Highlands.

Wytwarzana tutaj whisky przypomina nieco trunki z Highlands i ze Speyside. Łagodna, nie ma w niej charakterystycznego dla whisky z wysp aromatu jodu, soli i wodorostów. Wyczuwalne delikatne ślady torfu - od wody, która przepływa przez rozległe torfowiska zanim trafi do ujęcia destylarni. Najbardziej popularna Isle of Jura jest 10-letnia single malt. Na rynku spotkać można jej 16- i 21-letnią wersję. Popularność zyskała wersja Superstition, wytwarzana ze słodu o większej zawartości dymu torfowego, plasującą się wyraźnie bliżej swoich sąsiadek z Islay.

Destylarnia miała dość burzliwe dzieje, szczególnie jeśli chodzi o właścicieli, których było co najmniej dwóch i niekoniecznie potrafili się pogodzić w kwestii praw własności. Nieuregulowana sytuacja własnościowa destylarni trwała dość długo, przenosiła się na spadkobierców skłóconych właścicieli, aż w końcu doprowadziła do zamknięcia destylarni w roku 1901. Przerwa w działalności destylarni trwała do drugiej połowy lat pięćdziesiątych naszego wieku. Dopiero w roku 1958 firma Scottish & Newcastle Breweries (specjalizująca się w produkcji piwa, co jest zresztą nie pierwszym i nie ostatnim przykładem współzależności między przemysłem browarniczym a gorzelniczym w Szkocji) postanowiła przyczynić się do ożywienia życia gospodarczego na wyspie Jura. Wykupiono budynki starej destylarni, poddano gruntownemu remontowi, odtworzono wyposażenie niemal od zera i ponownie uruchomiono produkcję whisky. Przede wszystkim jednak, destylat z Jura przeznaczony był do produkcji blendu o nazwie Mackinlay, cenionego w Wielkiej Brytanii i za jej granicami ze względu na swoją łagodność i niezmienność jakościową. Warto również wspomnieć, że alembiki stosowane do produkcji whisky w destylarni na wyspie Jura są absolutnie największymi alembikami w całym przemyśle gorzelniczym w Szkocji.

Whisky Isle of Jura w postaci single malt pojawiła się na rynku dopiero w roku 1974 i w dalszym ciągu czeka na szerokie uznanie. W 2004 roku zakład przejął Whyte and Mackay, ten zaś został wchłonięty w 2007 przez United Spirits Limited.