Klub Whisky Folwark Stara Winiarnia zameldował się w połowie listopada b.r. na japońskiej wyspie Honsiu, w mieście Shimamoto w prefekturze Osaka, aby nawiedzić pierwszą komercyjną wytwórnię whisky w Japonii, założoną w 1923 roku Destylarnię Yamazaki.
Wszystko zaczęło się nieco wcześniej wraz powstaniem Torii Shoten, którą to wytwórnię założył w 1899 roku Shinjirō Torii (1879-1962), jeden z ojców japońskiej whisky.
Początkowo aptekarz, handlarz przyprawami korzennymi, herbatą, sosami sojowymi z czasem związał się z branżą winiarską - jego pierwszym sukcesem rynkowym było własne wino wzmacniane w stylu porto, nazwane Akadama Port Wine. W 1921 roku powstała destylarnia Kotobukiya, a w 1923 roku z alembików popłynął alkohol na pierwszą japońską whisky, nad której dojrzewaniem czuwał Masataka Taketsuru, później twórca marki Nikka. Zakład zmienił nazwę na Yamazaki, a wdrożona filozofia monozukuri zakładała bezkompromisowe dążenie do perfekcji, dbałość o szczegóły i najwyższą jakość..
Suntory Whisky Shirofuda (5-letnia „white label”) z 1929 roku tak nazwano pierwszą "prawdziwą japońską whisky. Po dalszych udoskonaleniach, aby dostosować ją do wymagającego rynku Japonii, narodziła się whisky premium Kakubin („square bottle"”). Destylacja odbywała się w przywiezionych ze Szkocji alembikach (dwa z nich obecnie stanowią element wystroju tutejszego muzeum); początkowo była mocno torfowa, potem zmieniono jej profil na lżejszy, bardziej owocowy - pasujący do japońskiej kuchni.
 |  |
Następcą Torii został Keizo Saji, z wykształcenia chemik organiczny, nowy master blender i prezes. To on w 1963 roku zmienił nazwę firmy na Suntory, by brzmienie zarówno łatwiej wpadało w „zachodnie ucho”, jak i było mocno osadzone w japońskiej kulturze. Nawiązał do dwóch japońskich symboli – słońca oraz „torii” – tradycyjnej bramy wiodącej do świątyni (Shinto), a jednocześnie - nazwiska założyciela.
W latach 70. Saji założył destylarnie Chita i Hakushu, specjalizujące się w produkcji whisky zbożowych i torfowych. Pierwszy single malt Yamazaki pojawił się na rynku w 1984 roku, czyli ponad 20 lat po śmierci Torii. Co ciekawe na butelce widniał jednak aż do 2002 roku napis „pure malt” zamiast „single malt”. Whisky została uhonorowana deszczem najwyższych nagród na międzynarodowych konkursach w latach 2003, 2009, 2010, 2011 i 2013. Kolejna ikona – Hakushu single malt pojawiła się w 1994, a w międzyczasie premierę miała nie mniej znana marka, czyli Hibiki, whisky typu blended (1989).
Yamazaki produkuje whisky single malt, w odmianach dziesięcioletniej, dwunastoletniej i osiemnastoletniej. W 2003 roku dwunastoletnia Yamazaki zdobyła złoty medal na The International Spirits Challenge, a w 2009 roku złoty medal na The San Francisco World Spirits Competition. Suntory Whiskey Yamazaki Sherry Cask 2013 stała się pierwszą japońską whisky, która otrzymała najwyższą notę 97,5 i została wybrana do World Whiskey of the Year w Whiskey Bible 2015 międzynarodowego krytyka whisky, Jima Murraya.
W 2020 roku firma wypuściła Yamazaki 55 Years Old, najstarszą japońską whisky na świecie, o cenach startowych na poziomie 3,3 mln JP (ok. 93 tys. zł). Jedna z butelek została sprzedana na aukcji w Amsterdamie za ponad 3 mln złotych.
Suntory w Japonii ma trzy destylarnie: Yamazaki, Hakushu i whisky grain Chita. Do grupy Beam Suntory należą także: destylarnie Jima Beama w Kentucky, Maker’s Mark, Alberta Distillery, Segovia Distillery, irlandzkie Cooley Distillery i Kilbeggan oraz szkockie: Glen Garioch, Auchentoshan, Bowmore, Ardmore i Laphroaig!
Wracamy do naszej wyprawy do Yamazaki. W niespełna 30-minut z historycznej stolicy Kraju Kwitnącej Wiśni, Kioto można się tutaj dostać pociągiem; zabudowania destylarni zlokalizowano opodal stacji kolejowej.
Podobno już od czasów starożytnych teren ten znany był z doskonałej wody o nazwie Minaseno; destylarnia od swego początku korzysta z górskiego źródła Rikyu no Mizu, to jego obecność warunkowała powstanie zakładu. Alembiki (aż 16) mają różne kształty by uzyskać różne profile aromatyczne spirytusu.
Proces zacierania słodowanego jęczmienia trwa sześć godzin i odbywa się w ogromnej drewnianej kadzi. Obok stoi osiem kadzi fermentacyjnych o wysokości 4,5 m każda, a także kadzie metalowe. Fermentacja trwa 3 dni. Do maturacji używa się beczek z dębu japońskiego, amerykańskiego, hiszpańskiego i francuskiego, o pojemnościach: 180, 225, 230 i 480 l. Charakterystyczne dla whisky Yamazaki orientalne aromaty daje dąb mizunara; wyrazisty, słodki i korzenny smak, w którym wyczuwalne są nuty drzewa sandałowego, kokosa i wanilii, a także japońskiego kadzidła Kara.
W muzeum whisky Yamazaki i firmy Beam Suntory można prześledzić etapy produkcji whisky singla malt i blendów.
Niezwykle okazale wygląda tutejsza „biblioteka” whisky!
Po zwiedzaniu przyszedł czas na degustację, zaserwowano nam przebojową "dwunastkę" oraz "osiemnastkę" w trzech odsłonach, aby pokazać przemożny wpływ beczki na efekt końcowy...
Wrażenia? Zapraszamy serdecznie na cykliczne spotkania z winem i whisky w Folwarku Stara Winiarnia - z pewnością podzielimy się wiedzą i doświadczeniami z tej niezwykłej podróży!
