Lagavulin    Region: Islay   Status: aktywna     Dostępność: otwarta  Port Ellen, Isle of Islay PA42 7DZ +44 (0) 1496 302400

Na południowym brzegu wyspy Islay, w zatoce, do której niegdyś dostępu broniło zamczysko Dun Naomhaig (Dunyveg, obecnie niestety w riunie), leży Lagavulin - jedna z najstarszych destylarni w Szkocji.

Sztukę produkcji whisky przywieźli tutaj chrześcijańscy misjonarze w 573 roku n.e. W okresie największego ucisku szkockich gorzelników w XVIII wieku, na Islay nie działał ani jeden poborca podatkowy, co miało zapewne istotny wpływ na rozwój i stopień wyrafinowania sztuki wytwarzania tutejszej whisky. Produkcja wody życia i jej przemyt do Szkocji i Anglii stały się głównym źródłem dochodu dla rzemieślników i rybaków zamieszkujących wyspę, szczególnie w zimie. Do owego procederu przyłączył się nawet kościół - niejedna plebania zamieniona została w magazyn nielegalnie pędzonej whisky.

Najstarsze zapisy o tutejszych dziesięciu małych destylarniach sięgają roku 1742, 45 lat później ich właściciele postanowili połączyć swoje siły i powstał zakład nazwany Lag a'Mhuilinn (tłum. z galeickiego: Młyn w Dolinie). Jeszcze przed uchwaleniem ustawy podatkowej, która znacznie obniżała wysokość podatków płaconych za produkcję whisky, w roku 1816 nastąpiło oficjalne otwarcie destylarni. Założycielem był farmer, John Johnston. Po jego śmierci w 1836 roku wytwórnię przejmuje Alexander Graham, kupiec z Glasgow. W roku 1861 zakład przechodzi pod kontrolę Jamesa L Mackie & Co, firmy utworzonej przez Jamesa Mackie we współpracy z pozostałym przy życiu członkiem rodziny Grahamów, Kapitanem Grahamem.

W roku 1878 J. L. Mackie wprowadza do firmy swojego siostrzeńca Petera J. Mackiego, zwanego też "niespokojnym Piotrem"; człowieka znanego z olbrzymiej ilości pomysłów i innowacji wprowadzanych w życie z niespotykaną energią i uporem, który twierdził, że "nic nie jest niemożliwe". Jednym z pomysłów Piotra była mieszanka White Horse - do dnia dzisiejszego sztandarowy produkt spółki, blend, którego głównym składnikiem jest destylat z Lagavulin. To Peter Mackie z pomocą małego parowca SS Pibroch (o którym wspominaliśmy już przy okazji opisu destylarni Caol Ila) zapewnił Islay pierwsze regularnie połączenie ze stałym lądem. "Niespokojny Piotr" wdał się w bardzo sławny konflikt z włodarzami sąsiedniej destylarni Laphoraig, dla której przez wiele lat destylarnia Lagavulin pełniła funkcję dystrybutora. Ale na początku XX wieku właściciele Laphroaig zapragnęli sprzedawać swoją whisky samodzielnie i poszli do sądu. Jego wyrokiem Peter Mackie został zmuszony do umożliwienia im samodzielnej sprzedaży, ale uparty Piotr w sposób dosłowny zatamował rozwój konkurenta - wzniósł bowiem tamę na potoku, który zaopatrywał Laphroaig w wodę. I znów sąd ponownie zmusił go do zaprzestania niecnych praktyk. Wtedy Mackie zdecydował się na zemstę ostateczną, która polegała na wybudowaniu destylarni Malt Mill, która była dokładną repliką (alembiki) destylarni Laphroaig. Malt Mill działała aż do 1962 roku. Później jej budynki zostały wchłonięte przez Visotor Center dla destylarni Lagavulin. Peter Mackie zmarł w 1924 nie pozostawiając dziedzica. Spółka przekształciła się w White Horse Distillers, następnie weszła w skład Distillers Company Ltd, potem United Distillers, które ostatecznie po kolejnej fuzji zmieniło się w Diageo.

Lagavulin

W 1974 roku destylarnia Lagavulin zamknęła własną słodownię i zaczęła kupować swój słód jęczmienny z należącej do DIAGEO słodowni w Port Ellen. Lata 80 były smutnym czasem dla destylarni, która pracowała wtedy tylko kilka dni w tygodniu.
W 1989 roku whisky z destylarni Lagavulin została włączona obok Cragganmore (Speyside), Glenkinchie (Lowlands), Oban (West Highlands), Talisker (Skye) i Dalwhinnie (Highlands) do portfolio Classic Malts of Scotland. Zestaw ten został urozmaicony o wersje Double Matured każdej wchodzącej w jego skład whisky. Różnią się one od standardowych "klasyków" procesem powtórnego leżakowania destylatu w specjalnie wyselekcjonowanych beczkach, w których wcześniej przechowywano hiszpańskie sherry Pedro-Ximenez. W końcowym efekcie otrzymano niespotykany niemal nigdzie indziej kontrast między charakterystyczną dla Islay torfowością a intensywną słodyczą pochodzącą z drugiego leżakowania.

Degustacja whisky ISLAY

“Laga” stała się takim sukcesem, że w obliczu olbrzymiego popytu konieczne było rozpoczęcia pracy na 3 zmiany podobnie jak w przypadku destylarni Caol Ila. Dzisiaj Lagavulin jest sławą wśród whisky dymnych, a whisky Lagavulin 16YO wielu miłośników whisky uważa za najlepszą „podstawkę” na świecie. Niespotykany charakter tej whisky bierze się z silnie aromatycznych wodorostów, olbrzymich pokładów torfu, i niezwykle czystej wody pochodzącej z jezior zasilanych przez strumienie. Woda tych strumieni po drodze przepływa przez prawie 100 wodospadów!
Destylarnia udostępniona jest dla zwiedzających. Zwiedzanie zaczyna się zwykle w kwietniu i trwa do późnej jesieni.