Kraków, ul. Fabryczna 13. Muzeum Fabryka Wódki to wielozmysłowa podróż; można w nim odkryć historię, technologię produkcji oraz ciekawostki na temat kultury spożycia na przestrzeni dziejów. Tak blisko i tak ciekawie, że nie wypada nie odwiedzić 🙂 Toteż poniżej fotorelacja z wizyty Klubu Whisky Folwark Stara Winiarnia!
Muzeum Fabryka Wódki znajduje się w Krakowie przy ul. Fabrycznej 13 na terenie kompleksu Fabryczna City, w zabytkowym budynku po dawnej Wytwórni Wódek nr 11 wybudowanej w latach 30-tych, późniejszej Destylarni Polmos. Stanowi pamiątkę i świadectwo tożsamości tego miejsca.
Zacznijmy od historii. Czy to nasi przodkowie są twórcami tego fenomenalnego trunku? Datowane na rok 1405 polskie pisma są najstarszymi materiałami traktującymi w formie pisemnej o wódce - na świecie! W roku 1580 powstaje pierwsza przemysłowa destylarnia w Polsce, ulokowana w Poznaniu, który zresztą na długo zostanie centrum polskiego gorzelnictwa.
Woda życia! Tak, w owych czasach panoszyły się po świecie najróżniejsze choroby, głównie lokujące się w przewodzie pokarmowym. I jak zwykle potrzeba stała się matką wynalazku 🙂 Wódka była nad wyraz skuteczna, zabójczo zwalczała wszelkiej maści pasożyty. Do dzisiaj można wszak usłyszeć: „idę zalać robaka”. Doceniając zasługi trunku w lecznictwie okrzyknięto go... „wodą życia”.
Szkoci swoją whisky pierwotnie zwali uisquebaugh, Francuzi cognac: eaux-de-vie, pojawiła się włoska aquavita czy wreszcie skandynawska i północno-europejska okovita, a wszystko to po prostu „woda życia”!
Muzeum Fabryka Wódki jako jedyne prezentuje na tak szeroką skalę opowieść o metodach wytwarzania "naszego narodowego trunku"; najbardziej rozpoznawanego polskiego produktu na świecie. Wytwórnia Wódek powstała w 1931 roku, jednak w Krakowie produkowano wódki już od końca XV wieku, co potwierdza przechowywana w Bibliotece Jagiellońskiej książka Stefana Falimirza „O ziołach i mocy yich” wydana w 1534 roku.
Wiek dwudziesty. Po I Wojnie Światowej działało w Krakowie 11 wytwórni wódek, a wśród nich m. in. słynny Krakus i Baczewski. To na ich tradycji w 1931 roku powstała Krakowska Destylernia. W 1945 roku firma została znacjonalizowana, włączona do struktur Polmosu jako Krakowskie Przedsiębiorstwo Przemysłu Spirytusowego i Drożdżowego Polmos. Produkowano tu Starkę Krakowską, a także winiaki i jarzębiaki. Od 1974 roku poza alkoholami wytwarzano tu... Pepsi-Colę. W 1991 roku Polmos Kraków wyodrębnił się z centralnych struktur, dużym sukcesem pierwszej połowy lat 90. była wódka Cymes (a także jej pokrewne – Jankiel i Rachela). W tym okresie produkowano też m.in.: Starkę Krakowską, Winiak Krakowski Senator, Winiak Jagielloński 1410, Winiak Luksusowy, Przepalankę Krakowską, wódki: Specjał, Silver, Koronna – Crown, Centuś, Złota Żytnia, Galicyjska, Krakowska i Krakowska Wytrawna, Fiddler, licencyjne Black Death i Drakula, a także wiśniówki: King Cherry, Queen Cherry, Magnat Golden Cherry oraz Cracow Dry Gin – łącznie w połowie lat 90. XX wieku dysponowano ofertą ponad 100 różnych alkoholi. W 1995 roku zbudowano własny zakład rektyfikacji spirytusu. W 1996 roku pojawiła się marka Cracovia (w wersjach Classic i Supreme), a w 1999 roku firma wykupiła prawa do marek Winiak Luksusowy i Winiak Pałacowy (ten drugi potem przejął Polmos Białystok). W 2002 roku pozyskano inwestora, zakończono proces prywatyzacji i nowym właścicielem została Grupa Belvedere, właściciel m.in. marki Sobieski. W 2004 roku firmę wyróżniono godłem „Teraz Polska”. W styczniu 2010 roku Polmos Kraków zakończył działalność, większość urządzeń do destylacji trafiła do innych gorzelni Grupy Belvedere.
Muzeum tworzy siedem galerii tematycznych i jednocześnie siedem głównych opowieści, na które składają się między innymi:
- prezentacja średniowiecznej aparatury do destylacji gorzałki,
- uczta w dworze szlacheckim,
- rewolucja w gorzelnictwie wraz z XIX-wieczną przemysłową aparaturą do produkcji wódki,
- bar z okresu II RP,
- plac przed Wytwórnią Wódek nr 11 z lat 30-tych wraz z bocznicą kolejową,
- rolnicza gorzelnia parowa przedstawiająca kompletny ciąg technologiczny,
- pomieszczenie rozlewni i załadunku gotowych wyrobów z lat 70-tych,
- wódki z czasów PRL,
- zakłady Polmos Kraków - do 2010 roku.
Fabryka Wódki to blisko 1100 m² przestrzeni do zwiedzania, zarówno indywidualnego, jak również z przewodnikiem. W trakcie półtoragodzinnej wycieczki odkrywamy kolekcje oryginalnych eksponatów oraz interaktywne stanowiska multimedialne. Polecamy szczególnie warsztaty degustacyjne oraz tematyczne ścieżki: "Produkcja wódki od średniowiecza do współczesności", "Kultura picia i biesiadowania wódki przez wieki" oraz "Smaki wódki dawniej i dziś". Podróż do świata wódki kończy się degustacją, podczas której można spróbować zarówno mocniejszych trunków, jak i koktajli.
Muzeum Fabryka Wódki to jedyne muzeum tego alkoholu na świecie, które może się poszczycić zbiorem autentycznych urządzeń gorzelniczych tworzących kompletny ciąg technologiczny do produkcji spirytusu! Polecamy odwiedziny 🙂
Folwark Stara Winiarnia serdecznie zaprasza do odwiedzin, polecamy cykliczne degustacje wina, whisky i whiskey w naszej Piwniczce 🙂
