Balblair – destylarnia whisky, znajdująca się na obrzeżach miasta Edderton, w granicach byłego hrabstwa Ross-Shire (obecnie wchłonięte przez Highland) w Szkocji. Sąsiadka destylarni Glenmorangie. W języku gaelickim nazwa oznacza „pole bitwy” lub „miasteczko na równinie” - tłumaczenia odnoszą się zarówno w historii tego miejsca, jak i ukształtowania terenu wokół zakładu. Około tysiąc lat temu ta część Szkocji uległa najazdowi Wikingów: pamiętna bitwa rozegrała się nad Zatoką Dornoch Firth, na równinie o nazwie Eadar Dun ("pomiędzy fortami", wzgórzami, ze źródłami krystalicznie czystej wody. Stąd pochodzi nazwa Edderton). Źródło o nazwie Ault Dearg przepływa przez prawie pięć kilometrów rozległych torfowisk zwanych „Parish of the Peats” (czyli torfowa parafia), co nadaje trunkowi Balblair mocno korzenno-owocowy charakter, wzbogacony smakiem i zapachem morskiej soli.
Tereny hrabstwa Ross-Shire były znane ze swojej gorzelnianej działalności już na początku XVIII wieku, były też rajem dla nielegalnych "bimbrowników i przemytników. Jednak za oficjalną datę założenia Balblair przyjmuje się rok 1790 - pierwsze budynki powstały na farmie Rosses of Balnagowan. należącej do rodziny Rossów (tych samych, którzy jeszcze przez kilkanaście lat władali ziemiami Morangie, gdzie powstała sąsiednia dla Balblair Glenmorangie). Potomkowie Johna Rossa prowadzili destylarnię Balblair niemal do końca XIX wieku. W 1862 roku Highland Railway Company buduje linię z Inverness do Ardgay, co znacznie zwiększa możliwości transportu - zarówno jęczmienia i węgla na potrzeby destylarni, jak i gotowej whisky na rynek brytyjski i rynki zagraniczne. W latach osiemdziesiątych XIX wieku destylarnia produkowała 50 tysięcy galonów (ponad 227 hektolitrów) whisky rocznie. W 1894 roku James Ross rezygnuje z dzierżawy Balblair na rzecz Aleksandra Cowana, handlarza winem z Inverness. Ten rok później na podstawie projektu Charles C Doiga przebudowuje i modernizuje destylarnię, której układ budynków pozostaje w zasadzie niezmieniony do dziś.
Zwiększające się obciążenia podatkowe pogrążyły Cowana, którego posiadłości zlicytowano w 1911 roku - zakład zamknięto w 1915 roku. Ostatnie zapasy whisky opuściły magazyny w 1932 roku. W czasie II wojny światowej tereny destylarni zostały zarekwirowane przez wojsko.W roku 1948 destylarnia trafiła za 48 tys. funtów w ręce prawnika z Banff, Roberta Jamesa "Bertie" Cumminga. To właśnie jemu zawdzięczamy zachowanie destylarni w stanie produkcyjnym do chwili obecnej, powiększył on również i zmodernizował destylarnię, dokładając w 1949 roku trzeci alembik. I tak w 1964 roku wydajność zakładu była już czterokrotnie większa niż za czasów Aleksandra Cowana. Rok później wymieniono dwa z trzech alembików na większe; Wash Still ma pojemność ponad 19 tys. litrów, a pojemność Spirit Still wynosi ponad 11tys. litrów. Trzeci, stary alembik, ze swą pojemnością 8142 litry pozostaje... rezerwą. Słodowania jęczmienia na terenie destylarni Balblair zaprzestano w 1975 roku. Sześć lat później wybudowano nowe zbiorniki na jęczmień (Malt Bins), o pojemności 30 ton każdy. Zbiorniki te były niezbędne do zachowania ciągłości produkcji, szczególnie w okresach zimowych, gdy duże opady śniegu niemalże odcinały gorzelnie od świata (stacja kolejowa Edderton została z niewiadomych względów zamknięta w 1960 roku). Starą, żeliwną kadź fermentacyjną w 1998 roku zastąpiono nową ze stali nierdzewnej. Od 1964 roku w zakładzie funkcjonowało 6 kadzi zaciernych, które w 2002 roku zastąpiono nowymi, wykonanymi z sosny oregońskiej, o pojemności 21.500 litrów każda.
W 1970 roku Cumming sprzedał destylarnię Balblair spółce Hiram Walker & Sons Ltd. (notabene właściciela blenda marki Ballantine), która weszła w 1988 r. w skład Allied Distillers. W roku 1996 destylarnia Balblair zostaje zakupiona przez Inver House Distillers, która tym samym miała w posiadaniu pięć destylarni: Balblair i Old Pulteney w regionie Highlands oraz Balmenach, Knockdhu i Speyburn w regionie Speyside. Balblair należała do jednej z niewielu firm gorzelniczych będących w dalszym ciągu całkowicie w szkockich rękach (!). Lecz w 2001 roku Inver House Ltd. stał się własnością firmy „Pacific Spirits”, która jest częścią „Great Oriole Group”. Grupa ta jest z kolei kontrolowana przez biznesmena Charoen Sirivadhanabhakdi z Tajlandii... Aj!
Obecnie około 12% swojej produkcji zakład przeznacza na produkcję whisky typu Single Malt. 95% beczek wykorzystywanych do leżakowania whisky to beczki po burbonie, pozyskiwane w całości z Jim Beam Distillery i Maker’s Mark Distillery. Pierwotnie destylarnia produkowała głównie na potrzeby innych producentów whisky mieszanej – Whyte and Mackay, Ballantine’s oraz Bell's. Obecnie firma wydaje również własną gamę produktów – m.in. serię Vintages: Vintage 1979, 1989 i 1997 (wydane w 2007), Vintage 1975 i 1965 (wydane w 2008), Vintage 1991 i 1990 (wydane w 2009), Vintage 1978 i 2000 (wydane w 2010). Najmłodszym trunkiem była wersja bez określenia wieku Elements, której nazwa miała podkreślić jeden ze składników whisky – czyste powietrze; w butelkach zastaniemy 5-letnią whisky. Obecnie na rynku dostępna jest seria The Balblair Collection z whisky single malt 12, 15, 18 i 25 YO oraz The Travel Collection (12, 15, 17 i 25 YO). Można, ale trudniej i za większe pieniądze nabyć wersje 10-, 16-, 24-, 26- letnie, czy też ekskluzywną 38-letnią, która na rynku pojawiła się w 2004 r. Wersja 33-letnia została uznana w 2003 r. przez „Whisky Magazine” za najlepszą whisky ze „stałego lądu”.
Balblair 12 Year Old uosabia delikatność i charyzmę regionu Highlands. Elegancki i przystępny, z doskonałą równowagą owoców, przypraw i słodyczy.
Kolor: polerowane złoto.
Aromat: elegancka, jasna skórka cytryny przekładana kremową wanilią i chrupiącymi zielonymi jabłkami.
Podniebienie: mielone przyprawy i suszone plasterki pomarańczy otulone intensywną słodyczą miodu.
Finisz: kremowo-skórzasty z nutami słodkiej wanilii.
Balblair 15 Year Old - tropikalna i dojrzała, z teksturą roztopionej czekolady i jednym z najlepszych finiszów, jakie może przynieść single malt, ta oszałamiająca whisky budzi cichy podziw. Okrągła i aksamitna, świeża, z bijącym mocno sercem.
Kolor: jasny bursztyn.
Aromat: miód i korzenny piernik, następnie suszone śliwki i świeża skórka cytryny.
Podniebienie: aksamitna konsystencja pełna ciemnej czekolady, owoców tropikalnych i przypraw.
Finisz: długi i łagodny, z nutami kremowej wanilii i cytrusów.
Balblair 18 Year Old - nocna ekspresja, bogata i jesienna, rozwinięta i wzmożona, pozostaje doskonale wyważoną i ściśle związaną z jasnym i owocowym charakterem destylarni.
Kolor: olejowany cedr.
Aromat: obfite toffi i pieczone gruszki błyszczą jasno na eleganckim tle skóry.
Podniebienie: mistrzowska równowaga soczystych moreli, sezonowanego dębu i kremu waniliowego.
Finisz: długi i rozgrzewający z akordami świeżych przypraw i rodzynek .
Balblair 25 Year Old - przez ponad ćwierć wieku ten rzadki single malt rozwijał się i łagodniał, stając się skoncentrowany, mocny, przepełniony nocną intensywnością czekoladowych pralin i przypraw..
Kolor: rozgrzana miedź.
Aromat: rozkoszne, nieco przejrzałe morele i ciemna lukrecja na tle dębu, z odrobiną wosku.
Podniebienie: pełne ciało z tłustymi cytrusami, czekoladowymi pralinkami i delikatną nutą świeżych liści tytoniu.
Finisz: rozgrzewający z gładką czekoladą i krwistymi pomarańczami .
Za jedyne 10,8 tys. zł (uwaga, potaniał !) można obecnie nabyć w polskich sklepach z whisky single malt z innej epoki (z czasów, kiedy wszystkie surowce do produkcji pozyskiwano na miejscu) - Balblair 1969 Vintage. Debiutowała w 2012 roku za oceanem, wkrótce pojawiła się w innych częściach świata, jednak podaż edycji wyniosła jedyne 999 butelek. Przez 43 lata spędzone w beczce „aniołowie" zredukowali zawartość alkoholu w tej whisky do 41,4%.
Ciekawostka: możemy na rynku spotkać projekty opakowań whisky Balblair zainspirowane kształtem monumentalnego, 3-metrowego megalitu, nazwanego „Clach Biorach” (ang. „Sharp Stone”- ostry kamień). W symbolice plemienia Piktów, założycieli osady Eadar Dun, oznaczał on długowieczność - pijąc ją przeciwstawiamy się więc nieubłaganemu przemijaniu czasu 🙂 Również ozdobna litera „B”, która pojawia się na pudełkach i butelkach, zainspirowana została symboliką Piktów.
Destylarnia zaprasza do odwiedzin, jest sklepik, można też samodzielnie napełnić, zakorkować, uszczelnić i oznaczyć swoją butelkę z samodzielnie wybranej beczki! Po podpisaniu cyrografu w pewnej księdze mamy swój własny kawałek True Highland Spirit.
Folwark Stara Winiarnia proponuje Państwu zapoznanie się z niepowtarzalnym aromatem i smakiem wina i whisky przy okazji organizowanych cyklicznie degustacji tematycznych. Działający prężnie Klub Wina zaprasza do zapoznania się z harmonogramem imprez na naszej stronie www: https://folwarkstarawiniarnia.pl/aktualne-imprezy
Nasza oferta obejmuje m.in.:
- Degustacje sommelierskie w Starej Winiarni
- Degustacje Romantyczne - dla Zakochanych
- Degustacje połączone z uroczystą kolacją
- Degustacje win i whisky oferowanych na wesela, konferencje i inne uroczystości
- Szkolenia winiarskie w ramach wizyt zawodoznawczych
Szczególnie polecamy kameralne degustacje w wąskim, kilkuosobowym gronie. ZAPRASZAMY!